Ben jij Slachtoffer, Redder, Aanklager óf…. Winnaar?

Ken je het? Dat je regelmatig gesprekken hebt die niet lekker lopen? Wat je ook probeert, je kunt de ander niet in een positievere stemming brengen. Zelfs jouw luisterend oor en begripvolle woorden zorgen er niet voor dat de klaagzang van die persoon ophoudt. Vervolgens leg je de situatie uit aan een vriend die op zijn beurt volledig afkeurt hoe je dit hebt aangepakt. Hoe komt het nou dat er sprake is van zoveel ‘drama’ terwijl jij mensen met de beste intenties wilt helpen?

Mijn ervaring is dat er bij gesprekken die niet lekker lopen of uitmonden in een ruzie of conflict, sprake is van gesprekspartners die in de ‘Dramadriehoek’ zitten. De Dramadriehoek is een model van disfunctionele communicatie en de naam refereert aan het slechte gevoel dat je beiden overhoudt aan het gesprek.

De Dramadriehoek bestaat uit drie rollen: een Redder, een Slachtoffer en een Aanklager.

ROL VAN SLACHTOFFER

Kenmerkend aan mensen die in de rol van Slachtoffer zitten zijn:

• Er is altijd iets met ze aan de hand en ze zorgen ervoor dat iedereen weet hoe zielig ze zijn.
• Ze vragen negatieve aandacht.
• Het leven is oneerlijk en een strijd voor Slachtoffers. Ze zijn vooral bezig met overleven.
• Slachtoffers genieten (bewust of onbewust) van hun lijden.
• Als Slachtoffers voldoende aandacht krijgen, wordt aan hun behoefte voldaan.
• Typische uitspraken: “Het zal wel weer aan mij liggen.” Of: “Ik kan het toch nooit goed doen in jouw ogen.” Of: “Waarom zou je in hemelsnaam nog bij me blijven?”

Hoe zie jíj de rol van Slachtoffer?

1. Wie weet herken jij jezelf wel in deze beschrijving en is dat best confronterend om te lezen.
2. Of misschien herken je jezelf niet in die rol maar vind je dat Slachtoffers gewoon wat extra aandacht nodig hebben. “Naar Slachtoffers moet je vooral goed luisteren en begripvol zijn”, zou dan zomaar een uitspraak van jou kunnen zijn.
3. Een andere mogelijkheid is dat je jezelf zeker niet als Slachtoffer ziet maar je je wel kunt vinden in mijn beschrijving van die rol. Wat jou betreft sluit die bijvoorbeeld goed aan bij het gedrag van jouw partner, familielid, collega of vriend(in). Vreselijk vind je het als mensen zich zo opstellen!

ROL VAN REDDER

Reactie 2 op de beschrijving van de Slachtoffer-rol komt van een Redder. Kenmerken van Redders:

• Genieten ervan om te helpen en doen dat vaak ook als er niet om gevraagd wordt.
• Hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
• Zijn altijd op zoek naar iemand om te helpen.
• Het helpen van Slachtoffers geeft hen een groot deel van hun bestaansrecht. Wat zou een Redder immers zijn zonder iemand die gered wil worden?

ROL VAN AANKLAGER

Reactie 3 op de beschrijving van de Slachtoffer rol komt van een Aanklager. Kenmerken van Aanklagers:

• Beschuldigen en bekritiseren Slachtoffers en Redders graag, zonder met een concrete oplossing te komen.
• Zullen het Slachtoffer afkeuren waardoor deze zich bevestigd voelt in zijn/haar rol. Gevolg –> het Slachtoffer gaat zich nog zwakker en zieliger voelen.
• Voelen zich superieur naar de Helper en kunnen niet begrijpen waarom hij/zij zo stom is om het Slachtoffer te helpen. Gevolg –> De Redder gaat het Slachtoffer nóg meer helpen: als de Aanklager niet gaat helpen, wie moet het dan doen?
• Hun uitspraken zijn vaak impliciet afkeurend. Bijvoorbeeld: “Zal ik dit maar van je overnemen? Lijkt me iets waar ik beter in ben.” De ander kan dan de Slachtofferrol aannemen en bij zichzelf denken: “Zie je wel dat ik daar niet goed in ben.”

De drie verschillende rollen maken de Dramadriehoek tot een compleet geheel. Mensen die in één van de rollen kruipen, zien elkaar niet als gelijkwaardig en hebben de ander nodig om aan hun eigen behoeften te voldoen. Met andere woorden: ze zijn afhankelijk van elkaar. En.. als ze van elkaar niet krijgen waar ze behoefte aan hebben, onstaat er dus Drama.

HOE BLIJF IK UIT DE DRAMADRIEHOEK?

Hoe je uit de ongezonde dynamiek van de Dramadriehoek blijft is afhankelijk van de rol die je inneemt. Elke rol heeft andere ontwikkelpunten. Dit zijn onder meer:

Slachtoffer: “In plaats van slachtoffergedrag te vertonen, ga ik de mensen om mij heen concrete hulpvragen stellen en zelf tot actie komen. Ook ga ik mezelf commiteren aan het behalen van doelen die reël zijn en die ik belangrijk vind.”

Redder: “In plaats van redden, zet ik mij in om de ander te helpen ZELF zijn/haar probleem helder te krijgen en op te lossen en daar verantwoordelijkheid voor te nemen.”

Aanklager: “In plaats van aanklagen, ga ik meedenken in het vinden van oplossingen. Daarmee bouw ik mee aan een betere situatie voor mezelf en voor anderen.”

Om structureel uit de Dramadriehoek te blijven is het belangrijk om de rol van Volwassene in te nemen. Dat betekent dat je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag en voor jouw problemen. Gevolg –> je komt in de Winnaarsdriehoek, zonder nog drama te ervaren.

Wil jij meer weten over de rol die jij inneemt? En vooral hoe jij je daarin kunt verbeteren in de communicatie met de ander? Bel me dan gerust via 06-211 38 355. Ik vertel je er graag meer over.